Υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα που μπορούμε να λάβουμε ώστε να προλάβουμε την εμφάνιση του διαβήτη, ιδιαίτερα όταν εντοπιστεί έγκαιρα το στάδιο του προδιαβήτη, αλλά και για να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες μετά την εμφάνιση του διαβήτη.

Παράγοντες Κινδύνου για την Εμφάνιση Διαβήτη

Ανάμεσα στους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη είναι οι γενετικές προδιαθέσεις αντίστασης στην ινσουλίνη, οι αυξημένες ανάγκες ινσουλίνης, η λιποτοξικότητα, δηλαδή η ζημιά που προκαλείται στους ιστούς του σώματος από το αυξημένο λίπος, οι οποίοι δεν είναι φτιαγμένοι για αποθήκευση λιπαρών οξέων, η μειωμένη έκκριση και δράση ινκρετίνης, η συσσώρευση αμυλίνης και η μειωμένη μάζα β-κυττάρων.  Όμως τον πιο σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση διαβήτη έχουν η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης.  Η παχυσαρκία προκαλεί φλεγμονές στο σώμα και ενισχύει την αντίσταση στην ινσουλίνη.

Επίσης, παράγοντες κινδύνου θεωρούνται η χαμηλή «καλή» χοληστερόλη, τα αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων, το οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών προβλημάτων και η ενδοκοιλιακή παχυσαρκία, δηλαδή το αυξημένο βάρος στο πάνω μέρος του σώματος, σε σχήμα «μήλου», η οποία έχει ως διαγνωστικό στοιχείο την αυξημένη περιφέρεια μέσης.  Τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη αυξάνουν το κάπνισμα και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

a-man-measuring-his-waist

Χαρακτηριστικά και Συμπτώματα του Προδιαβήτη

Ο προδιαβήτης είναι το στάδιο που υπάρχουν συμπτώματα διαβήτη, σε πρώϊμη μορφή.  Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αυξημένη γλυκόζη.  Τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι <100 mg/dL.  Πριν όμως εμφανιστούν αυτά τα συμπτώματα, τα οποία εντοπίζονται με τις αναλύσεις αίματος, υπάρχουν αφανείς επιπλοκές όπως αντίσταση στην ινσουλίνη και δυσλειτουργία των β-κυττάρων. Τα β-κύτταρα, που βρίσκονται στο πάγκρεας, παράγουν, αποθηκεύουν και εκκρίνουν ινσουλίνη, η οποία είναι υπεύθυνη για να ρυθμίζει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, μεταφέροντας την στα κύτταρα του σώματος.  Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια κατάσταση όπου τα κύτταρα του σώματος δεν ανταποκρίνονται πλέον στη λειτουργία της ινσουλίνης και αναγκάζεται το πάγκρεας να εκκρίνει περισσότερη ινσουλίνη από το φυσιολογικό, χωρίς όμως να καλύπτει τις αυξημένες ανάγκες.  Ως αποτέλεσμα το πάγκρεας σταματά να παράγει την αναγκαία ποσότητα ινσουλίνης και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα παραμένουν αυξημένα.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του προδιαβήτη είναι η αυξημένη δίψα, η υπερβολική κούραση, η άπνοια, η θολή όραση και δερματικό πρόβλημα με την ονομασία “Acanthosis Nigricans” όπου παρουσιάζονται σκούροι, βελούδινοι αποχρωματισμοί του δέρματος, σε κάποιες πτυχές του σώματος και το δέρμα γίνεται πιο πυκνό. Συνήθως παρουσιάζεται στις μασχάλες, στον λαιμό και ενδιάμεσα στους μηρούς.

Τι συμβαίνει αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα ο προδιαβήτης

Ο προδιαβήτης, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, εξελίσσεται σε διαβήτη τύπου 2, μέσα σε 10 χρόνια περίπου.  Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων η ασθένεια εξελίσσεται αυξάνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη, υπεργλυκαιμία, προκαλώντας μεγαλύτερη ζημιά στα β-κύτταρα, καταστρέφοντας μέχρι και το 50% της λειτουργίας τους, στην περίπτωση του διαβήτη. Οι επιπλοκές που μπορεί να επιφέρει ο διαβήτης σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί, είναι τα καρδειαγγειακά προβλήματα, το εγκεφαλικό, τα προβλήματα στα μάτια και στα νεφρά.

Μέτρα για πρόληψη της εμφάνισης του διαβήτη

  • Μείωση του σωματικού βάρους, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις παχυσαρκίας.
  • Άσκηση 30 λεπτά την ημέρα, τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα. Το περπάτημα είναι μια καλή επιλογή, σε περίπτωση που υπάρχει δυσκολία για πιο έντονη σωματική άσκηση.

landscape-1445903643-g-fat-and-fit-150666859.jpg

  • Οι υδατάνθρακες πρέπει να καλύπτουν το 45 – 50% των ημερησίων θερμίδων και να επιλέγονται όσο το δυνατό λιγότερα επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, π.χ. μπισκότα, γλυκίσματα, αρτοποιήματα. Επίσης να αποφεύγονται οι απλοί υδατάνθρακες, δηλαδή προϊόντα από άσπρο αλεύρι, όπως ψωμί, μακαρόνια, η ζάχαρη και αμυλούχες τροφές που αυξάνουν απότομα τη γλυκόζη του αίματος, όπως είναι οι πατάτες.
  • Να υπάρχουν φυτικές ίνες στη διατροφή μαζί με κάθε γεύμα, οι οποίες αποτρέπουν την απότομη αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Βρίσκονται στα φρούτα και λαχανικά, στα δημητριακά ολικής αλέσεως και σικάλεως όπως ψωμί, μακαρόνια, κίτρινο ρύζι.  Είναι αναγκαίο να καταναλώνονται λαχανικά μαζί με κάθε γεύμα.
  • Τα φρούτα χρειάζεται να καταναλώνονται λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν και των αντιοξειδωτικών ουσιών. Χρειάζεται να αποφεύγονται τα βαρυψημένα φρούτα, τα οποία αυξάνουν πιο εύκολα τη γλυκόζη, αλλά και τα πολύ γλυκά φρούτα όπως το καρπούζι, το πεπόνι και τα σύκα.
  • Το συνολικό λίπος που προσλαμβάνεται από τη διατροφή πρέπει να είναι μειωμένο σε κορεσμένα λιπαρά, δηλαδή λιπαρά που παίρνουμε από ζωϊκές τροφές. Χρειάζονται όμως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που βρίσκονται στα ψάρια, τα οποία αποτρέπουν τα καρδιαγγειακά προβλήματα και έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Τα ψάρια τα οποία διαθέτουν αυξημένες ποσότητες ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, είναι ο σολωμός, ο τόνος, οι σαρδέλες, το σκουμπρί, το χέλι, η ρέγγα, η πέστροφα και η πέρκα. Επίσης, συστήνονται ο λιναρόσπορος (πάντα αλεσμένος), οι κολοκυθόσποροι, τα αμύγδαλα, το σισάμι, τα καρύδια, το ελαιόλαδο και το αβοκάντο.  Τα καλά αυτά λιπαρά πρέπει να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες, επειδή περιέχουν αρκετές θερμίδες.  Συστήνονται, επίσης, τα χαμηλά σε λιπαρά, γαλακτοκομικά προϊόντα.
  • Το μαγνήσιο έχει προστατευτική δράση απένταντι στον διαβήτη. Περιέχεται κυρίως στα αμύγδαλα, στα δημητριακά ολικής άλεσης και στο σπανάκι.
  • Το σίδηρο και το σελήνιο δεν πρέπει να λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες, επειδή αποθηκεύονται στα όργανα, συμπεριλαμβανομένου του παγκρέατος.
  • Συστήνονται επίσης, η κανέλα, το κύμινο και η ρίγανη. Ενισχύουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη και συγκεκριμένα η κανέλα βελτιώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και των λιπαρών οξεών. Συστήνεται ½ κουταλάκι του γλυκού καθημερινά.
  • Φύλλα από το τροπικό φυτό, Elaeis guineensis και τσάι από το Ficus deltoidea, έχουν υπογλυκαιμικές ιδιότητες.

Οι αλλαγές στη διατροφή και η αύξηση της σωματικής άσκησης πρέπει να είναι οι πρώτες επιλογές για την καθυστέρηση ή την αποτροπή του διαβήτη!